Wat moet ik als behandelaar weten over “Fetish”?

Posted on by

Fetishisme (Fetisjisme)

Terminologie: Ik gebruik hier de term “fetish”, juist omdat het in ‘de scene’ vaak met een “h” aan het einde wordt geschreven i.p.v. een “j” (meer de antropologische uitleg)

Als we over een “fetish” denken dan zijn er eigenlijk drie dingen die naar voren kunnen komen

  1. Als iets wat ik spannend, lekker, geil en leuk vind om te zien, voelen, doen.
  2. Als psychopathologie, als een ondermijnende parafilie.
  3. Als een antropologische term waarin een object een (spirituele) kracht meegegeven wordt.

Wanneer je fetishisten vraag naar hun fetish, dan zie je mannen en vrouwen die seksueel opgewonden raken door het kijken naar, of het aanraken van dingen of van lichaamsdelen die voor de meeste mensen niet zo sterk met seksualiteit verbonden zijn als voor de fetishist. Het kunnen (levenloze) voorwerpen zijn, stoffen of materialen, het kan ook gaan om partialsime: de enorme waardering voor een lichaamsdeel (een voet-fetish bijvoorbeeld, of een fetish voor lange haren), eventueel in bepaalde kleding. Bekende voorbeelden zijn: voeten in hoge hakken, benen in netkousen, tailles in korsetten, kleding van fluweel of satijn -soms in specifieke kleuren-.
Meer BDSM-gerelateerd zie je vaak rubberen, lak of lederen kleding genoemd. Deze fetishes zijn zo veel voorkomend dat zij zodoende bijna altijd de basis vormen voor de dresscode van veruit de meeste fetish parties). Daar komen ook andere fetishes veelvoorkomende voor: halsbanden, hoge leren laarzen, touw etc. etc. Sommige dingen als kanten ondergoed voor vrouwen of driedelige Armani pakken voor mannen worden nauwelijks meer als “fetish” (h)erkend.
De rij met mogelijke fetishes is eindeloos.

rule 34 of the internet:
If it exists… there’s porn about it.
No exeptions!

Het plezier van de fetish

Een fetishist zal je waarschijnlijk opgetogen vertellen over het plezier dat zij/hij beleeft aan de fetish. Misschien ook over de moeite die iemand heeft gehad om de fetish openlijk in het leven te integreren en dat het even zoeken was om een partner te vinden die ermee uit de voeten kon. Maar -wanneer je duidelijk maakt dat je iemand van harte het genot aan de fetish gunt- dan zal je hopelijk vooral horen over het plezier en de precieze details van de fetish die ongekend zijn voor iemand de die fetish niet heeft. Je zult over de zoektochten horen naar de absoluut optimale versie. Je zult de licht obsessieve en liefdevolle aandacht voor dat favoriete onderwerp zien, de glans in de ogen, en in die zin de versterking van de levenskwaliteit.

Biologisch gezien is natuurlijk een fetish iets dat nogal tot momenten van genot leidt. Daar zit ‘m de kwaliteit in, maar ook een risico(tje). Juist het orgasme is nogal een duidelijke “reinforcer” (leertheoretisch gezien) daarom zie je soms dat mensen die zich alleen maar weten te bevredigen met fantasieën die niet in de werkelijke wereld zijn uit te voeren hun fetish onhandig versterken. Wanneer er juist door de realiteit een “reality check” in komt omdat er over gepraat moet worden om dingen af te stemmen, omdat er dingen geregeld moeten worden, dingen voor moeten worden aangeschaft en gepland maar dat de beloning van het orgasme dan wel gekoppeld blijft met iets dat “echt” gebeurt, dan zie je vaak dat de scherpste kantjes van een fetish af gaan. Dus tegenovergesteld aan wat intuïtief vaak onterecht gedacht wordt: “hoe minder je er mee bezig bent, hoe minder de fetish-beleving zal worden” zal ik (zo lang het gaat over fetishes die mensen niet in justitiële problemen brengen) mensen juist aanmoedigen om wegen te vinden om in de realiteit met hun fetish aan de slag te gaan.

De ellende van de fetish

Wanneer je met behandelaars praat zal je waarschijnlijk vooral de zieke kant van de zaak horen. De manier waarop deze parafilie in de weg zal staan van “echt contact” (ook al laat wetenschappelijk onderzoek zien dat deze mening onterecht is), hoe het intimiteit in de weg zal staan (iets dat je met name hoort van mensen die niet hebben meegemaakt hoe twee mensen de beleving van hun fetish uitwisselen).
Het is ook wel logisch, waar wij als behandelaars natuurlijk vaak tegenaan lopen, dat zijn de casussen waarbij je een fetish een parafilie zal kunnen noemen, bij voorbeeld als mensen bereid zijn om wettelijke grenzen, of grenzen van anderen te overschrijden om hun fetish te bevredigen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan het maken van opnames van niet-instemmende mensen. Je kunt denken aan fetishes die in de ogen van de bestaande partner zo extreem zijn dat zij de beleving van seksualiteit in de relatie in de weg staan. Want laten we wel zijn:

Een fetish maakt orgasme makkelijker maar relaties moeilijker

Want voor de mensen die nog geen relatie hadden, voor zij hun fetish aan zichzelf toegaven, zal inderdaad gelden dat zij in een kleinere poel moeten vissen naar hun partners (met internet blijkt dat nog altijd een hoop potentiële partners… maar toch). En voor de mensen die al een langdurige relatie waren gestart voordat zij hun fetishisme serieus begonnen te nemen…. Ja, er gaan nog wel wat lastige gesprekken nodig zijn om de partner op een goede manier duidelijk te maken wat voor jou spannend is. Sterker nog: als jouw fetish voor jouw bestaande partner een dealbreaker is, een ‘libidokiller’, dan kan het daadwerkelijk een reden worden voor relatieproblemen, zelfs scheiding.

Dit soort dingen kunnen dan inderdaad schijnbaar door de fetish komen -die eventueel als erg extreem ervaren wordt door de partner, het kan ook komen door de veroordeling van de partner van zaken die misschien eigenlijk niet zoveel veroordeling verdienen. Fetishes en seksualiteit kunnen een dwangmatig karakter hebben, dat krijgt veel aandacht in de media. Maar ook de (dwangmatige of angstige) weerstand tegen de seksualiteit van de partner kan de kern van het probleem zijn (met alle daarbij behorende verwijten van “seksverslaving” als gevolg, terwijl er slechts sprake is van een verschil is in libido).

De moeite die er ontstaat tussen de fetishist en de wereld om hem/haar heen die is natuurlijk aan de ene kant afhankelijk van de intensiteit waarmee het fetishisme wordt beleefd door de fetishist, aan de andere kant door het vermogen van de omgeving om die fetish te integreren. Het is nogal makkelijk om de pathologie eenzijdig bij de fetishist neer te leggen maar dat is soms echt veel te eenvoudig geredeneerd.

Antropologisch gezien

Een fetisj is natuurlijk ook een object dat op basis van geloof ineens een (magische) macht heeft. Geesten kunnen bezweerd, magische kracht kan worden gericht, energie wordt gekanaliseerd of versterkt. In die zin kan je zeggen dat er belang wordt toegekend aan dingen die voor andere mensen minder belang krijgen. Die magische kracht kan voor mensen enorm sterk zijn terwijl het voor anderen onbelangrijk kan zijn.
Dit antropologie aspect laat in mijn ogen wel het belang zien van het vinden van communities (iefst IRL maar minstens virtueel) die genoeg begrip heeft voor de fetisj om eenzaamheid te voorkomen.

Behandelaandacht

Waarschijnlijk moeten we fetishes -ook als er bijvoorbeeld in psychodynamische of exploratief georiënteerde therapie-vormen een narratief of een ontstaansgeschiedenis te vinden zou zijn- niet zien als iets dat ‘genezen’ zou moeten worden. Eigenlijk alle ‘therapie-vormen’ die dit proberen die hebben een schrikbarend slecht ‘behandelresultaat’. Het lijkt veel meer dat het er om draait dat een fetish een verantwoorde plek in het leven mag vinden die invulling, contacten, ontspanning en plezier geeft en in die zin bijdraagt aan levenskwaliteit.

Als ik hier bespreek met mensen met een fetish behandelaandacht nodig zouden hebben dan is het belangrijk om hier open-minded genoeg naar te blijven kijken. De kans is namelijk best groot dat het namelijk helemaal niet niet de fetish is die aandacht behoeft maar is dit iets dat -doordat het ‘opvallend’ is- de aandacht wegtrekt van andere aspecten die behandelaandacht verdienen.

Seks als één van de manieren om kicks en invulling
Soms krijgt de fetish na het “uit de kast komen” wel wat erg veel aandacht. Het is belangrijk dat het palet van mogelijkheden om geluk te beleven contacten te onderhouden en liefde te vinden breed genoeg blijft en dat er niet te véél op één paard gewed moet worden. Als behandelaar is dit een punt aandacht.
Soms -lang niet altijd- word een gebrek aan vaardigheden op andere levensgebieden gemaskeerd doordat alle aandacht naar de fetish gaat.

Het verhaal naar de omgeving (en zichzelf)
Soms moet er ook vooral aan de sociale capaciteiten gewerkt worden waarmee iemand zijn fetish aan de niet-kinksters in zijn leven moet leren ‘verkopen’. Niet zelden is de eigen schaamte over de fetish zo onterecht groot dat de integratie in het eigen leven lastiger wordt. Wanneer diezelfde fetish met minder schaamte aan de omgeving wordt gebracht, maar meer sexy in het licht wordt gezet van genieten, spannend en seksualiteit, dan wordt de kans op acceptatie een stuk groter.

“Schaamte is besmettelijk” (net als andere angsten) ~ Hans

Het feit dat de fetish als belangrijk wordt ervaren door iemand maakt dat het kwetsbaarder voelt om er over te beginnen bij mensen die belangrijk zijn in hun leven. Dus vaak zal eerst gewerkt moeten worden aan het creëeren van veiligheid in de relatie.
Daarom mag er m.i. best aandacht gaan naar de schaamte over de fetish of de behoefte. Oprechte aandacht naar de vraag of je recht hebt op een eigen stukje seksualiteit of dat dit ook gedeeld moet worden. Verdient de fetish een eigen ruimte in het leven waarvan genoten mag worden? Maakt dat je werkelijk een minder mens? Zijn fetishisten die durven genieten van hun kick en daarover durven onderhandelen, die dat genoegen soms over jaren in de kast durven zetten omdat zij andere dingen belangrijk vonden (…) zijn dat dan mindere mensen? Wat zou je verder kunnen betekenen als je jezelf zou mogen toestaan om van de details van jouw fetish te genieten. Waarom zou het beleven van de fetish in de weg staan van andere waarden? Kortom: waarom zou het in iemands eigen ogen schaamte verdienen…

Partnerkeuze
Wanneer er nog geen sprake is van een vaste levenspartner dan kan een fetish die niet in het leven van iemand is geïntegreerd in de weg staan van het vinden van seks of relaties. Wanneer het minder met schaamte omgeven is en meer met lust en plezier, dan kan het soms juist een manier zijn om partner(s) te vinden. Het feit dat solo-seks wel bevredigend is met de fantasie over, of de aanwezigheid van het fetish-object maakt het niet per se eenvoudiger om andere partners te zoeken. Aan de andere kant zie je wel dat mensen die een fetish delen elkaar veel ruimte kunnen laten en bereid zijn om na te denken over prioriteiten in hun leven en hun relatie.

Stel je -bij voorbeeld- voor dat het moment dat jij de fetish van jouw partner tegenkomt als jij jouw slaapkamer en jouw partner kijkt je geschrokken aan terwijl jouw partner jouw ondergoed draagt. Dat is echt een héél andere ontmoeting -met daar aan vast ook een geheel ander verloop in de relatie- dan wanneer iemand jou moedig vertelt “dat jij er zo lekker uit ziet in jouw ondergoed” en dat het “zó geil zou zijn om alle twee gekleed te zijn in jouw ondergoed en elkaar of onszelf te bevredigen.”
Ook die tweede hoeft niet met gejuig ontvangen te worden maar het is daarmee wel lastiger om iemand voor een behoefte te veroordelen.

Maar als al een relatie bestaat voordat iemand een fetish aan zichzelf toegeeft (of als deze ontdekt wordt door de partner) dan kan een relatie natuurlijk fors op de proef worden gesteld. De angst dat er een kans bestaat dat jouw geilste fantasie een libido-killer voor jouw partner kan zijn, dat maakt dat veel mensen beslissen om nog een keer na te denken om uit de kast te komen naar hun partner… daarmee natuurlijk de kans groter makend dat iets met schaamte omgeven wordt, als “raar” en verwerpelijk door de partner gezien wordt bij het ontdekken… en zich dus inderdaad als libido-killer ontpopt. Ik geef wel eens voorbeelden als hier rechts om dat te verduidelijken.

Oefening in praten over
Ook het feit dat iemand geil wordt van het praten over de fetish -al zeker als er nog weinig IRL uiting is van de fetish en het vooral nog in de wereld van de fantasie bestaat- maakt het soms ook moeilijker om dit als onderwerp met mensen te bespreken.

Ook geilheid kan het lastiger maken om uit je woorden te komen en daarmee om te praten over jouw fetish …

Daarom kan het belangrijk zijn om hier ook enigszins in te oefenen in behandeling. Dingen onder woorden leren brengen is belangrijk als je een fetish belangrijk wilt maken. Dan pas je jouw eigen contacten en jouw leven er op aan zonder dat je in een slachtoffer-positie (die soms behoorlijk kan rondzingen in fora) hoeft te komen “omdat de rest van de wereld jou niet jezelf laat zijn”.

Samenvattend

Waar veruit de meeste problemen door ontstaan bij mensen, dat is dat mensen hun eigen fetish niet accepteren. Daardoor zijn zij er erg mee bezig in hun hoofd… maar dan met het woordje “niet” ervoor. Zo ontstaat veel druk en teleurstelling, soms tot op depressiviteit aan toe.
Het pijnlijke daarbij is dat mensen het vaak niet volhouden om zichzelf niet te bevredigen terwijl zij aan hun fetish denken. Netto groeit daardoor de behoefte terwijl tegelijkertijd de schaamte ervoor ook groeit.

Als er dus iets voorwaarde is voor een kink aware aanpak, dan is het een niet-veroordelende benadering. Wanneer iemand op onbewust niveau aanvoelt dat de behandelaar het lastig vind om er over te spreken dan zullen delen van gesprekken -zoals hiervoor kort geschetst- ineens niet meer mogelijk zijn.

Hans

Lees ook:

Bij vragen: neem even contact op^